Historical Insights into Extraordinary Profits Taxation during the First World War
Explore the historical context of extraordinary profits taxation during the First World War, examining its introduction in various countries and the challenge of delineating war profits from other gains. The case of the United States illustrates the contentious debates and measures taken to address wartime profit disparities.
Download Presentation
Please find below an Image/Link to download the presentation.
The content on the website is provided AS IS for your information and personal use only. It may not be sold, licensed, or shared on other websites without obtaining consent from the author. Download presentation by click this link. If you encounter any issues during the download, it is possible that the publisher has removed the file from their server.
Presentation Transcript
Energie 2022 Energie 2022 Buitengewone en tijdelijke heffingen Buitengewone en tijdelijke heffingen Dirk Deschrijver IFA Belgi - 23 mei 2023
Inhoud Inhoud Deel I Inleiding: iets over overwinstheffingen Deel II Het jaar 2022 Deel III Verordening (EU) 2022/1854 van 6 oktober 2022 Deel IV Wet van 16 december 2022 - Elektriciteit Deel V Wet van 16 december 2022 - Ruwe aardolie Deel VI Programmawet van 26 december 2022 - Aardgas Deel VII Wat brengt de toekomst? Deel VIII Slot: is hier sprake van een Babylonische spraakverwarring?
Deel I Deel I Inleiding: Inleiding: i iets over overwinstheffingen ets over overwinstheffingen
Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog Tijdens deze oorlog werden in tal van landen overwinstheffingen ingevoerd, zoals in: Australi , Canada, Duitsland, Frankrijk, Itali , Litouwen, Nederland, Nieuw-Zeeland, Paraguay, Peru, Roemeni , Rusland, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Zweden. Zulke belasting was ingrijpend: When first devised the [war profits] tax was aimed only at those unusual or abnormal profits which were distinctly traceable to war conditions as a cause, or to trading on the world s misery. So manufacturers manufacturers of of munitions munitions. But other other profits profits soared demarcation between war profits and other unusual profits proved exceedingly hard to draw. So post post hoc hoc easily became propter propterhoc hoc and all So it s soared at at the it s very very first first victims victims were the same same time were naturally naturally the time, and the line of the all profits profits were weredrawn drawn into intothe the net net. (C.C. PLEHN, War Profits and Excess Profits Taxes , Am.Econ.Rev. 1920, 284).
Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog - - Verenigde Staten (1) Verenigde Staten (1) Sommige bedrijven behaalden inderdaad aanzienlijke winsten: Between 1914 and 1916, U U. .S S. . Steel Steel and and Du Du Pont Pont saw saw their their annual annual profits profits increase response to such war profiteering , social commentators supported steeply of of all all kinds kinds to make the war brides pay up . Once the United States officially entered the conflict in 1917 and began sending troops overseas, the clamor for profits taxation intensified. People People on on both both sides sides of of the the political political aisle income income to to match matchthe the conscription conscription of of men men . increase by by more more than than 1 1, ,000 steeply progressive progressive taxes 000 percent percent each each. . In taxes aisle called called for for a a conscription conscription of of wealth wealth and and (A.K. MEHROTRA, Windfall profit taxes have benefits. But the devil is in the details. In times of crisis, the U.S. government has taxed excess profits - with mixed results , The Washington Post 24 oktober 2022).
Definitie Definitie Het fiscaal fiscaal begrip van overwinst ( excess profit ) ten behoeve van buitengewone werd gedefinieerd als: buitengewone heffingen heffingen een taxable een taxable met the standard vergelijkingswinst vergelijkingswinst ; of met the capital capital of of the risicokapitaal). taxableunit taxable unit unit, totally totallyunrelated unit, in in its its relation unrelatedto to any relation to to other any other otherfactors other factors factors (de te te vergelijken factors ; of vergelijken winst winst ), namelijk standard profit profit ( Income Credit Method / Base-period Method ) (de the business business ( Invested Capital Method ) (cf. de aftrek voor (J.C. STAMP, The Taxation of Excess Profits Abroad , Econ J maart 1917, 31).
Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog - - Verenigde Staten (2) Verenigde Staten (2) De eerste effectieve Amerikaanse belasting op oorlogswinst ( a general werd ingevoerd op 3 3 maart maart 1917 1917, op alle winst boven 8 8% % van het ge nvesteerde kapitaal, aan tarieven gaande van 20 20% % tot 80 80% %. Even later, op 6 6 april in de Eerste Wereldoorlog. general war profits tax ) april 1917 1917, trad de Verenigde Staten In 1918 werd de belasting op overwinst beperkt tot vennootschappen werd geconsolideerd met de bestaande oorlogswinstbelasting. vennootschappen ingevoerd, welke ook In 1921 werd dan de belasting op overwinst afgeschaft deze permanent te maken. afgeschaft, ondanks krachtige pogingen om
Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog - - Belgi (1) Belgi (1) Minder dan vier maanden na de wapenstilstand kwam al de wet van 3 3 maart buitengewone belasting op oorlogswinsten tot stand. De tarieven gingen van 20 zoals in de Verenigde Staten. De Belgische wetgever had in 2022 meer dan 9 maanden nodig om tot enig initiatief te komen... maart 1919 1919 met een 20% % tot 80 80% %, Door deze wet werd in eerste instantie als uitgangspunt de te te vergelijken alle alle gedurende het oorlogstijdvak behaalde winst door een belastingplichtige in in Belgi , het het buitenland buitenland of of in in de de kolonie kolonie. De vergelijkingswinst vergelijkingswinst werd vastgesteld naar verhouding van het gemiddeld cijfer der twee laatste balansen of der uitslagen bekomen van 1 Januari 1912 tot 30 Juni 1914 en blijkende uit een normale normale boekhouding . Op aanvraag van de belastingplichtige kon er bovendien rekening gehouden worden met de behoorlijk vastgestelde vastgestelde winst winst, welke gedurende de jaren 1911 en 1912 was behaald ( Income Credit Method ). vergelijken winst winst genomen: Belgi , in in behoorlijk
Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog - - Belgi (2) Belgi (2) Maar voor de toepassing van de wet van 3 3 maart jaar van het ge nvesteerde kapitaal worden afgetrokken van de te vergelijken winst ( Invested Capital Method ). Het ging om l avoir r ellement engag dans l entreprise en niet het vennootschapsrechtelijk kapitaal (cf. Cass. 16 april 1926, JPDF 1928, 44; zie ook: Brussel 21 december 1929, JPDF 1930, 41, noot C.M.). In deze wet werd ook al voorzien dat de rechtsvorm rechtsvorm van van een een belastingplichtige belastingplichtige kon kon wijzigen, hetzelfde hetzelfde diende diende te te zijn zijn gebleven gebleven. Hieraan voldeed niet een fusie van vennootschappen welke leidde tot het ontstaan van de Soci t belge de produits chimiques , daar maatschappelijk maatschappelijk kapitaal kapitaal van van de de nieuwe nieuwe vennootschap vennootschap hoger vroegere vroegere vennootschappen vennootschappen. Die hogere aftrek werd niet toegestaan. In In 2022 wetgever wetgever over over de de gevolgen gevolgen van van herstructureringen herstructureringen van nagedacht nagedacht... ... maart 1919 1919 kon ook een bedrag gelijk aan 6 6% % per wijzigen, maar maar dat dat het het ge nvesteerde ge nvesteerde kapitaal kapitaal daar het dat van van de werd door door de eigenlijk niet het de de niet hoger bleek bleek te te zijn zijn dan 2022 werd dan dat van belastingplichtigen belastingplichtigen eigenlijk
Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog - - Belgi Belgi (3) (3) Ratio Ratio legis? eerlijkheid eerlijkheid eischt die gerechtvaardigde voldoening tegen hen die onverschillig bleven aan die prachtige opwelling van samenhoorigheid der Natie, te midden van ontberingen en rouw; die enkel winstbejag winstbejag bedoelden, die niets kenden dan de koorts van het speculeeren terwijl hunne medeburgers door de koorts van de Vaderlandsliefde verteerden en zich opofferden voor onbaatzuchtige werken tot leniging van het lijden , aldus het Verslag van de Middenafdeling van de Kamer onder leiding van rapporteur Paul Wauwermans. legis? De openbare openbare meening meening, , hier hier is is zij zij de de tolk tolk van van de de openbare openbare zedelijkheid zedelijkheid en en speculeeren Ideologie en vergelding hebben weliswaar weinig met belastingrecht belastingrecht te maken...
Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog - - Belgi Belgi (4) (4) Van de belastingplichtigen en hun raadslieden werd door de kamerleden ook de nodige volgzaamheid verwacht: Onze vaderlandsliefde heeft geen vrede met de spitsvondigheden van van procedure procedure en en allerhande allerhande uitvluchten uitvluchten onder onder voorwendsel toestanden toestanden; het gerecht moet spoedig spoedig en en beslissend beslissend optreden, zonder vergelijk of schuldige toegevendheid. spitsvondigheden bijzondere gevallen gevallen en voorwendsel van van bijzondere en Uiteindelijk speelde een economisch motief: Eene wet op de oorlogswinsten zou ten gevolge moeten hebben het evenwicht evenwicht te te herstellen herstellen, dat verbroken werd in de verdeeling goederen goederen, door de eenen het onregelmatig verkregene te doen teruggeven ten einde het te verdeelen onder de anderen die verarmd of beroofd werden. De bijdrage, bijdrage, van van teruggave, teruggave, van van herstelling herstelling. Dit gegeven van herverdeling speelde ook in 2022. verdeeling der der De wet wet zal zal eene eene wet wet zijn zijn van van (Parl.St. Kamer 1918-19, nr. 39, 3 e.v.).
Franklin Delano Roosevelt
Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog - - Verenigde Verenigde Staten Staten De crisis van de Tweede elkaar in te voeren ten aanzien van ondernemingen: Tweede Wereldoorlog Wereldoorlog bracht het Congres ertoe vier vier overwinstheffingen overwinstheffingen na 1940 1940: tarieven van 25 derde derde ambtstermijn te worden herkozen; hij kon nog niet voluit gaan... ); 1941 1941: tarieven van 35 35% % tot 60 60%; 1942 1942: een tarief van 90 90% %, met een naoorlogse terugbetaling van 10 1943 1943: een tarief van 95 95% %, met een naoorlogse terugbetaling van 10 25% % tot 50 50% % (in die periode diende F.D. Roosevelt nog voor een 10% %; 10% %. In 1945 1945 trok het Congres deze belastingen in, met ingang van 1 1 januari januari 1946 1946.
Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog - - Belgi Belgi In Belgi werden v r en na - niet tijdens - de Tweede Wereldoorlog ook specifieke overwinstheffingen ingevoerd: specifieke wet van 10 aan een 70 nieuwe producten; de overwinst werd ook hier bepaald door de Income Credit Method of volgens de Invested Capital Method (8%) naar keuze van de belastingplichtige; wet van 16 16 oktober oktober 1945 1945 op in oorlogstijd behaalde exceptionele winsten, inkomsten en baten aan tarieven van 70 70% % tot 95 95% %. 10 januari januari 1940 70% %-tarief; zijn tijd ver vooruit door vrijstelling ter zake de introductie van 1940 op uitzonderlijke winst behaald in 1939 (hoogconjunctuur!)
Koreaanse oorlog Koreaanse oorlog - - Verenigde Verenigde Staten Staten De Koreaanse Koreaanse oorlog van 1 1 juli juli 1950 1950 tot 31 naar 47 47% %, met een plafond van 70 overwinstheffing: oorlog bracht het Congres ertoe opnieuw een overwinstheffing in te voeren, 31 december december 1953 1953 aan 30%; tarief vennootschapsbelasting ging van 45 70% % voor de gecombineerde vennootschapsbelasting en de 45% % But it was not long before the largest companies figured out how the the excess excess profits profits tax tax. Working with their high corporations were able to inflate inflate their excess profits tax liability. how to to avoid lawyers and invested capital capital, and thus reduce their avoid the and accountants accountants, these the full full brunt brunt of of high- -priced priced lawyers measure of of invested their measure (A.K. MEHROTRA, Windfall profit taxes have benefits. But the devil is in the details. In times of crisis, the U.S. government has taxed excess profits - with mixed results , The Washington Post 24 oktober 2022).
Koreaanse oorlog Koreaanse oorlog - - Belgi Belgi Wet van 24 juli 1952 Bijbelasting op uitzonderlijke gedeelten van bepaalde inkomsten van de jaren 1951 en 1952 aan een tarief van 25 25% %: Het is inderdaad niet denkbaar dat sommige bevoorrechte klassen zich zouden kunnen verrijken, dan wanneer de meerderheid van de burgers de last militaire militaire dienst dienst en en de de prijsstijging prijsstijging van van de de producten producten van dragen hebben. , aldus nog de memorie van toelichting. last van eerste noodwendigheid noodwendigheid zouden te van de de verlenging verlenging van van de de van eerste De wet van 24 Juli 1952 is een slechte wet! Niet alleen omdat zij alleen door politieke. en niet door budgettaire overwegingen werd ingegeven, doch nog veel meer omdat zij een duister, duister, slecht slecht geordend geordend geheel geheel uitmaakt uitmaakt dat dat de haren harenzal bezorgen! , aldus nog Albert Tiberghien. de belastingpractici belastingpractici ongetwijfeld ongetwijfeld enkele enkele grijze grijze
1970 1970 - - 1980 1980 - - Belgi (1) Belgi (1) In Belgi kwamen in de periode 1975-1980 nog zogenaamde solidariteitsbijdragen zij het enkel ten aanzien van ondernemingen, tot stijving van een Solidariteitsfonds. solidariteitsbijdragen tot stand, wet van 30 maart 1976 (SOL I) op uitzonderlijke winst: 4 4, ,80 Method als Invested Capital Method (6 6% % voor het ge nvesteerde kapitaal); wet van 8 augustus 1980 (SOL II) op uitzonderlijke winst van grote ondernemingen: bijkomend nog 4 4% %, dus in totaal 8 8, ,80 80% %. 80% %. Zowel Income Credit Deze Deze heffing heffing zou inkomstenbelastingen inkomstenbelastingen in in Belgi heffingen heffingen. . zou de de zwanenzang zwanenzang van Belgi betekenen van algemene algemene overwinstheffingen overwinstheffingen in in de betekenen. . Hierna Hierna kwamen kwamen enkel de zin zin van van enkel nog nog sectorgebonden sectorgebonden
1970 1970 - - 1980 1980 - - Belgi (2) Belgi (2) Maar er waren ook vrijstellingen voor bepaalde investeringen voorzien, net zoals in de wetten van 2 2 juli juli 1920 1920, 10 10 januari januari 1940 1940, 16 16 oktober oktober 1945 wet van 30 30 maart maart1976 1976 betreffende de economische herstelmaatregelen ): 1945 en 24 24 juli juli 1952 1952 (art. 43, 9 van de Wanneer de belastingplichtige in de door de Koning bepaalde vorm bewijst dat hij in zijn onderneming in Belgi gedurende het jaar 1976, investeringen onlichamelijke onlichamelijke activa activa heeft heeft verricht verricht waarvan waarvan het gemiddelde gemiddelde van van de de winsten winsten of of baten baten van van het het referentietijdperk referentietijdperk, wordt hem, overeenkomstig artikel 227 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, van ambtswege ontlasting verleend van het gedeelte van de uitzonderlijke en tijdelijke solidariteitsbijdrage met betrekking tot het uitzonderlijke gedeelte van de winsten of baten dat overeenstemt met het bovenbedoelde investeringsoverschot. investeringen in in lichamelijke het bedrag bedrag hoger hoger is is dan lichamelijke of of dan 110 110 pct pct. . van van het het
1970 1970 - - 1980 1980 - - Belgi (3) Belgi (3) De in aanmerking te nemen investeringen zijn die welke in het jaar 1976 het voorwerp geweest zijn van een voltrokken koop tussen partijen, van een aanneming volgens bestek of van een aanneming volgens prijslijst of door de onderneming werden geproduceerd. Zij omvatten noch grondstoffen, produkten of koopwaren, noch deelnemingen en waarden in portefeuille met met uitzondering uitzondering van van de de nieuwe nieuwe controledeelnemingen richten richten ondernemingen ondernemingen waar, waar, ten ten gevolge gevolge van van die die deelnemingen voortvloeien, voortvloeien, de de werkgelegenheid werkgelegenheid zal zal worden wordengehandhaafd gehandhaafd of of verbeterd controledeelnemingen in in bestaande deelnemingen en en de verbeterd. bestaande of of op de investeringen investeringen die op te te die eruit eruit Zulke investeringsbevorderende maatregelen ontbreken weliswaar in de voorstellen van PVDA/PTB , Vooruit , maar ook in de twee wetten van 16 december 2022 en de programmawet van 26 december 2022...
Jimmy Carter
1980 1980 - - Verenigde Verenigde Staten Staten Wet Wet van De Crude Crude Oil compromis tussen de regering-Carter en het Congres over de opheffing van de door president Richard Nixon in 1971 ingevoerde prijscontroles inzake ruwe aardolie. van 2 2 april april1980 1980 Oil Windfall Windfall Profit Profit Tax Tax Act Act (P.L. 96-223) werd uitgevaardigd als onderdeel van een De De wet wet was stijging stijgingvan was bedoeld bedoeld om van de de olieprijzen olieprijzendoor om de door het de meerinkomsten meerinkomsten van het olie olie- -embargo van olieproducenten olieproducenten als embargo van van de de OPEC als gevolg gevolg van recupereren. . van de de sterke sterke OPECte te recupereren Volgens de Congressional Research Service was de titel van de wet echter een zogenaamde misnomer misnomer . . Het Het ging ging niet niet om om een een overwinstheffing, overwinstheffing, maar bevestigd door het Supreme Court (United States v. Ptasynski, 462 U.S. 74 (1983), 6 juni 1983). zogenaamde maar wel wel om om een een accijnsheffing accijnsheffing. Dit werd
2000 2000 - - 2022 2022 - - Belgi Belgi - - Ruwe aardolie (1) Ruwe aardolie (1) Wet Wet van Het betrof een eenmalige per ton, 8,238 EUR per ton tot 9,213 EUR per ton geleverde ruwe aardolie. Vrijstelling tot 50.000 ton. Het ging dus om een sectorgebonden buitengewone en tijdelijke heffing, wat voor Belgi een novum novumwas. Soortgelijke heffingen zouden nog volgen. van 10 10 juni juni 2002 2002 eenmalige bijdrage bijdrage ten ten laste laste van van de de petroleumsector petroleumsector gaande van 7,002 EUR De bijdrage was verschuldigd door iedere rechtspersoon, die op om het even welk moment in de loop van de zes maanden die volgen op de inwerkingtreding van deze wet, n n of of meer aardolieproducten aardolieproducten verrichtte in de hoedanigheid van raffinadeur of invoerder in de zin van het KB van 11 oktober 1971, met uitzondering van de ondernemingen die uitsluitend voor eigen gebruik binnenlandse leveringen uitvoerden. iedere onderneming onderneming, natuurlijke persoon of meer binnenlandse binnenlandse leveringen leveringen van van
2000 2000 - - 2022 2022 - - Belgi Belgi - - Ruwe aardolie (2) Ruwe aardolie (2) Wet Wet van Artikel 5, lid 4 van de wet van 10 juni 2002 voorzag dat indien twee bijdrageplichtigen bijdrageplichtigen deel deel zouden zouden uitmaken uitmaken van mekaar verbonden waren in de zin van het KB van 8 oktober 1976 met betrekking tot de jaarrekening van de ondernemingen, de vrijstelling van 50.000 ton slechts van toepassing was op de som som van van de de hoeveelheden hoeveelheden die die aangegeven aangegeven werden dezelfde dezelfdegroep groep. van 10 10 juni juni 2002 2002 twee of of meerdere meerdere van dezelfde dezelfde groep groep, als ondernemingen die met werden door door al al de de ondernemingen ondernemingen van van De wetgever heeft in de energieheffingen van 2022 in het algemeen niet in enige algemene of bijzondere antimisbruikbepaling voorzien...
2000 2000 - - 2022 2022 - - Belgi Belgi - - Ruwe aardolie (3) Ruwe aardolie (3) Wet Wet van Bij arrest nr. 46/2004 van 24 maart 2004 werden beroepen tegen deze wet verworpen. Het was kennelijk niet onredelijk volgens het Grondwettelijk Hof dat de wetgever, rekening houdend met de specifieke toestand inzake de behoeften aan petroleumproducten, een algemene algemene solidariteitsbijdrage solidariteitsbijdrage aan aan die die sector sector had opgelegd, voor zover het bedrag van die bijdrage niet niet willekeurig willekeurig was. Overigens werd opgemerkt dat andere energiesectoren ook het voorwerp hebben uitgemaakt of uitmaken van bijzondere solidariteitsmaatregelen (r.o. B.6.1). van 10 10 juni juni 2002 2002
2000 2000 - - 2022 2022 - - Belgi Belgi - - Repartitiebijdrage (1) Repartitiebijdrage (1) Wet Wet van Instelling van een zogenaamde repartitiebijdrage. Winst kernenergie kernenergie was te beschouwen deels (1) als een billijke vergoeding ; maar een een overwinst overwinst , , met name een vergoeding hoger dan de vergoeding die nodig zou zijn om de continu teit continu teit te verzekeren van de activiteit van de operator. Er was sprake van een buitengewoon buitengewoon rendement rendement omwille van (a) de beperking gemeenrechtelijke gemeenrechtelijke afschrijvingsvoet afschrijvingsvoet, uitsluitend vastgelegd door het administratieve commentaar op het Wetboek van deinkomstenbelastingen 1992, toegepast op de investeringen; en (c) een daling daling van van het het concurrentievermogen concurrentievermogen van de andere wijzen van productie van elektriciteit. Maar Maar die die overwinst overwinst was wel wel permanent permanent en en structureel structureel en en ook ook niet niet marktgebonden marktgebonden! ! In In 2022 conjuncturele conjunctureleoverwinst overwinst. . Hierover Hierover bestond bestond bij bij bewindslieden bewindsliedenveel van 11 11 april april2003 2003 Winst gerealiseerd gerealiseerd door door middel middel van maar deels deels ook van als ook ( (2 2) ) als beperking van van het het nucleair nucleair park park; (b) de was en en is is niet niet conjunctureel conjunctureel van 2022 ging ging het veel verwarring verwarringin in 2022 van aard, aard, maar het daarentegen daarentegen om 2022... ... maar om
2000 2000 - - 2022 2022 - - Belgi Belgi - - Repartitiebijdrage (2) Repartitiebijdrage (2) Wet Wet van De repartitiebijdrage wordt meer bepaald berekend pro rata van de aandelen van de vennootschappen in de industri le productie van elektriciteit door splijting van kernbrandstoffen door de centrales onderworpen aan de repartitiebijdrage (Doel 3, Doel 4, Tihange 2 en Tihange 3). Vanaf het jaar 2017, en teneinde gehoor te geven aan de economische realiteit van de nucleaire sector, is de repartitiebijdrage niet langer vastgesteld op een vast bedrag maar wordt zij berekend als het hoogste van de volgende twee bedragen: enerzijds een jaarlijks minimumbedrag en anderzijds 38% van de winstmarge van het beschouwde nucleaire park. De vaststelling van de bijdrage is niet opgedragen aan de Federale Overheidsdienst Financi n, maar wel aan de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas ( CREG CREG ). van 11 11 april april2003 2003
2000 2000 - - 2022 2022 - - Belgi Belgi - - Ruwe Ruwe aardolie (4) aardolie (4) Wet Wet van Een eenmalige eenmalige bijdrage importeurs importeurs die in het jaar 2005 opslagplichtig waren krachtens het KB van 11 oktober 1971 houdende verplichting inzake opslagmiddelen en opslag van aardolieproducten (art. 42). van 27 27 december december 2006 bijdrage van 2006 van 12 12 miljoen miljoen EUR EUR werd ingevoerd ten laste van de raffinaderijen raffinaderijen en en De eenmalige bijdrage mocht niet gereflecteerd worden in de structuur van de maximumprijs. De deelnemende bedrijven mochten de individuele bijdrageplicht op generlei generlei wijze wijze doorrekenen doorrekenen of of volledig volledig of of deels deels verhalen, andere andere ondernemingen ondernemingen of of aan aan de de eindgebruiker eindgebruiker (art. 45). De eenmalige bijdrage diende door de deelnemende ondernemingen te worden betaald v r 1 januari 2007 (art. 45). Zulke bepaling wordt in de regel niet aangetroffen in een fiscale wet... verhalen, rechtstreeks rechtstreeks of of onrechtstreeks, onrechtstreeks, op op
2000 2000 - - 2022 2022 - - Belgi Belgi - - Aardgas Aardgas Wet Wet van Een eenmalige eenmalige bijdrage gasondernemingen gasondernemingen, die in het jaar 2005 op de Belgische markt aan aardgasverkoop in TWh binnen het segment voortverkoop en distributie een marktaandeel hadden van minstens 30 30% % (art. 69). Het ging dus niet om de beheerder van het aardgasvervoersnet. Ook hier was er een niet-doorrekenings- en niet-verhaalsverplichting (art. 70). van 27 27 december december 2006 bijdrage van 2006 van 100 100 miljoen miljoen EUR EUR werd ingevoerd ten laste van de deelnemende deelnemende Bij arrest nr. 54/2008 van 13 maart 2008 heeft het Grondwettelijk Hof de betreffende artikelen van deze wet vernietigd vernietigd. Die bepalingen bevatten geen criteria aan de hand waarvan het door elke belastingplichtige verschuldigde bedrag kon worden bepaald (r.o. B.15). De gevolgen van de vernietigde bepalingen werden wel gehandhaafd om een verstoring van de werking van de openbare dienst te voorkomen...
Deel Deel II II Het Het jaar jaar 2022 2022
Europa Europa 24 24 februari februari 2022 ogenblik dat er al sinds het tweede kwartaal van 2021 sprake is van hoge energieprijzen. 9 9 maart maart 2022 2022: wetsvoorstel tot instelling van een bijzondere overwinstentaks in de energiesector vanwege de PVDA/PTB ; dit voorstel houdt geen verband met Oekra ne (cf. ook advies van de Raad van State nr. 71.400/3 d.d. 3 juni 2022, welk advies was gevraagd door de Kamervoorzitter); is wel een voorloper van de verordening van 6 oktober 2022. 1 1 juni juni 2022 2022: : studie van de Nationale Bank van Belgi betreffende een mogelijke invoering van een overwinstbelasting voor de energiesector (zie: Jaarverslag 2022, p. 191 e.v.). 31 31 augustus augustus 2022 2022: : principeakkoord in de federale regering voor het belasten van overwinst in de energiesector. 6 6 oktober oktober 2022 2022: Verordening (EU) 2022/1854 van de Raad betreffende een noodinterventie in verband met de hoge energieprijzen , gelet op de Russische aanvalsoorlog tegen Oekra ne. 2022: verderzetting van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekra ne, op een
2023 2023 Post Post scriptum scriptum... ... Nous pouvons tre fiers de la r silience remarquable montr e par l conomie Europ enne. Ce n est pas une petite performance compte tenu des chocs encaiss s , a soulign le commissaire l conomie, Paolo Gentiloni lors d une conf rence de presse. Cette r sistance s explique d abord par la chute des prix d nergie. Les fin fin de de semaine semaine derni re derni re au au plus plus bas bas depuis depuis l t l t 2021 lanc e lanc e par par la la Russie Russie en en f vrier f vrier 2022 2022, a soulign M. Gentiloni. Les tarifs de l lectricit ont recul parall lement et ceux du p trole sont attendus la baisse cette ann e. Les prix 2021 , , bien prix de de gros gros du bien avant du gaz gaz dans avant l invasion l invasion de dans l UE l UE taient taient en de l Ukraine l Ukraine en (La Libre Belgique 16 mei 2023) Gasprijs Gasprijs in in 2020 minder minder dan dan 30 2020: : 15 30 EUR EURper 15 EUR EUR per per MWh MWh... ... per MWh MWh; ; in in augustus augustus 2022 2022: : 345 345 EUR EUR per per MWh MWh; ; in in mei mei 2023 2023: :
Verenigde Staten Verenigde Staten Er waren wel nog wetsvoorstellen, zoals deze van senator Bernie Sanders uit Vermont d.d. 25 Greed Act , met een 95 than $500 million in annual revenue ; zoals in 1943; en senator Ron Wyden uit Oregon d.d. 9 9 augustus Profiteers Act , met een 21 21% %-heffing op de excess profits van olie- en gasbedrijven met een omzet van meer dan 1 miljard US$ per jaar. 25 maart maart 2022 2022 voor een Ending Corporate 95% %-heffing op de windfall profits of corporations with more augustus 2022 2022 voor een Taxing Big Oil Maar ook de Inflation Reduction Act d.d. 16 augustus 2022 voerde zulke heffing nog altijd niet in, ondanks de problematische toestand van de Amerikaanse openbare financi n met onder meer een openbare schuld van meer dan 120% van het bbp...
Deel Deel III III Verordening Verordening (EU) 2022/1854 (EU) 2022/1854 van 6 van 6 oktober oktober 2022 2022
Ursula von der Leyen Charles Michel
6 oktober 2022 6 oktober 2022 - - Verordening (EU) 2022/1854 van de Verordening (EU) 2022/1854 van de Raad Raad Het betreft een noodinterventie in verband met de hoge energieprijzen , met onder meer, naast andere maatregelen: een plafond plafond op marktinkomsten en een verdeling van het surplus aan inkomsten door middel van een inframarginale electriciteitsheffing (artt. 6 e.v.); en maatregelen met betrekking tot de sectoren ruwe raffinage raffinage, met onder meer een ondersteuning van eindafnemers van energie door middel van een tijdelijke tijdelijke solidariteitsbijdrage solidariteitsbijdrage (artt. 14 e.v.); welke bijdrage zal fungeren als een herverdelingsmaatregel herverdelingsmaatregel (cf. ook wet van 3 3 maart dat de betrokken ondernemingen die als als gevolg gevolg van een een surplus surplus aan aan winsten winsten hebben hebben behaald behaald, naar verhouding bijdragen tot de verbetering verbeteringvan van de de energiecrisis energiecrisisop de interne markt (overw. (51)). ruwe aardolie, aardolie, aardgas, aardgas, kolen kolen en en maart 1919 van de de onverwachte onverwachte omstandigheden 1919) om ervoor te zorgen omstandigheden
Oorsprong (1) Oorsprong (1) Ook in Duitsland in 2022 was er net zoals in Belgi sprake van een trage politieke besluitvorming: As the Federal Federal Government Government could could not introduction introduction of of a a windfall windfall profit profit tax tax ( bergewinnsteuer ), it is now skimming skimming off off profits profits from from inframarginal inframarginal technologies technologies as these have significantly risen due to high market clearing selling prices (so called merit merit order the Federal Government aspires to to reduce reduce electricity electricity prices and medium enterprises (SMEs) and provide financial assistance by determining a guaranteed fixed price for basic consumption (which is still to be determined). The under underdiscussion discussionis is not not strictly strictlya a tax, tax, but but involves involves skimming not come come to to an an agreement agreement regarding now pushing pushing the regarding the the idea idea of of the order principle principle). Through this mechanism, prices for for private private households households and small The proposal proposal profits. skimmingoff off inframarginal inframarginal profits (FRESHFIELDS BRUCKHAUS DERINGER, Windfall profit taxes - do they work?, Londen 8 september 2022, 4).
Oorsprong (2) Oorsprong (2) Skimming off betekent in het Duits Absch pfung . Het is een term uit het Duitse prijzenbeleid, hetwelk al in september september 1939 1939 werd ge ntroduceerd: Auch andere Ma nahmen des Reichsfinanzministeriums dienten dem Zweck der Kaufkraftabsch pfung z.B. die Verordnung ber die Erfassung au ergew hnlicher Gewinnsteigerungen vom 31. M rz 1942. Bis Bis dahin dahin war war der der Preiskommissar Preiskommissar verantwortlich bergewinne bergewinne zu zu verhindern verhindern oder oder abzusch pfen abzusch pfen. . Ab April 1942 bernahm jedoch die Reichsfinanzverwaltung diese Aufgabe, da die aufgrund der Kriegswirtschafsverordnung vom September 1939 verordneten Ma nahmen des Preiskommissars unwirksam kompliziert kompliziert waren. Kaufkraftabsch pfung, verantwortlich gewesen, gewesen, unternehmerische unternehmerische unwirksam blieben blieben und zu zu (R. BANKEN, Hitlers Steuerstaat. Die Steuerpolitik im Dritten Reich, Berlijn/Boston, De Gruyter Oldenbourg, 2018, 311)
Oorsprong (3) Oorsprong (3) In de periode 1939-1942 werd in nazi-Duitsland overwinst door de prijzencommissaris dus voorkomen voorkomen ( zu verhindern ) dan wel afgeroomd afgeroomd ( abzusch pfen ). Maar na 1942 werd overwinst in nazi-Duitsland dan weer fiscaal fiscaal bestreden door een overwinstheffing, in zoverre er nog van een werkzame economie kon gesproken worden... In Verordening (EU) 2022/1854 geldt zo vele jaren later een combinatie combinatie daarvan: afroming (geen voorkoming ) door een verplicht plafond producenten die elektriciteit elektriciteit opwekken; de zgn. inframarginale elektriciteitsheffing , is gebaseerd op het merit order principle (artt. 6 e.v.); en heffing : door een tijdelijke solidariteitsbijdrage solidariteitsbijdrage op betrekking tot de sectoren ruwe ruwe aardolie, aardolie,aardgas, aardgas, kolen plafond op op marktinkomsten marktinkomsten van op het kolenen het surplus surplus aan en raffinage raffinage(artt. 14 e.v.). aan winsten winsten met
Oorsprong (4) Oorsprong (4) Zou er geen Brexit zijn geweest, dan zou wellicht Verordening (EU) 2022/1854 niet of moeilijker tot stand zou zijn gekomen... People are being charged for their electricity prices on the basis of the top marginal gas price, and that that is is frankly franklyludicrous ludicrous. We need to get rid of that system. (Boris Johnson, Former PM, op 5 juni 2022).
Rechtsgrondslag Rechtsgrondslag Verordening (EU) 2022/1854 werd genomen op basis van artikel Onverminderd de overige procedures waarin de Verdragen voorzien, kan de voorstel voorstel van van de de Commissie Commissie in een geest geest van van solidariteit de economische situatie passende passende maatregelen maatregelen vaststellen, met name indien zich bij de voorziening van bepaalde producten, in in het moeilijkheden moeilijkheden voordoen. artikel 122 122, , lid lid 1 1 VWEU de Raad Raad op VWEU: op solidariteit tussen tussen de de lidstaten lidstaten bij besluit de voor het bijzonder bijzonder op op energiegebied energiegebied, ernstige ernstige Unanimiteit Unanimiteittussen tussen lidstaten lidstatenis is niet niet vereist vereist. . Het Europees Parlement wordt daar ook niet bij betrokken; evenmin de parlementen van de lidstaten.
D oplossing? D oplossing? Maar is dit niet eerder een zaak van een effectieve handhaving van kartelrecht? Van een aanwakkeren van de concurrentie? Dass einige, in diesem Fall die Mineral lkonzerne, in der Krise extrem hohe Profite einstreichen, ist ein konomisches Steuerrecht Steuerrecht ist ist aber aber nicht nicht geeignet, geeignet, dieses dieses Problem Problem zu zu l sen Kartellrechts Kartellrechts. . Denn das Steuerrecht ist grunds tzlich dazu da, einen angemessenen Teil aller Gewinne, die angefallen sind, in den Staatshaushalt zu berf hren, damit die staatlichen Aufgaben finanziert werden k nnen. Das Kartellrecht Kartellrecht hat dagegen die Funktion, f r Wettbewerb Wettbewerbzu zu sorgen sorgen, damit ungerechtfertigte bergewinne m glichst nicht anfallen. konomisches und l sen. . Das und politisches politisches Problem Das ist ist eher eher eine Problem. Das eine Aufgabe Aufgabe des Das des f r (H. KUBE, N-tv.de., 25 juni 2022) De Nationale Bank van Belgi heeft dat eigenlijk ook gezegd in de studie uit 2022.
Andere landen Andere landen Te noteren vielen al eerdere activiteiten in andere landen: een Spaanse wet van 15 september 2021 met een soort van elektriciteitsheffing; een Italiaanse wet van 21 maar 2022 (nr. 21) met een elektriciteitsheffing in de vorm van een omzetbelasting; een Britse wet van 26 mei 2022 met een heffing op overwinsten uit olie en gas.
Tinne Van der Straeten
Algemeen Algemeen Het gaat om drie wetten: wet van 16 december 2022 tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en tot invoering van een plafond op marktinkomsten van elektriciteitsproducenten (BS 22 december 2022); wet van 16 december 2022 tot vaststelling van een tijdelijke solidariteitsbijdrage van de oliesector (BS 22 december 2022); programmawet van 26 december 2022 (BS 30 december 2022) met een uitzonderlijke solidariteitsbijdrage van de beheerder van het aardgasvervoersnet .
Deel Deel IV IV W Wet van 16 et van 16 december Elektriciteit Elektriciteit december 2022 2022
Principe Principe Door artikel 5 van de wet van 16 december 2022 werd aan de wet betreffende de organisatie organisatie van van de de elektriciteitsmarkt elektriciteitsmarkt een artikel 22ter, 1 toegevoegd: Bij dit artikel wordt een plafond plafond op op marktinkomsten marktinkomsten van middel van een heffing ten behoeve van de Staat op het surplus augustus augustus 2022 2022 en en 30 30 juni juni 2023 2023 door de in paragraaf 2 bedoelde schuldenaars wordt behaald. Dit plafond werd gesteld op 130 130 EUR EUR per wet van van 29 29 april april 1999 1999 van elektriciteitsproducenten elektriciteitsproducenten ingesteld door surplus aan aan inkomsten inkomsten die tussen 1 1 per MWh MWhelektriciteit (art. 22ter, 4, lid 1). De inkomsten van de heffing aan overeenkomstig artikel 10 van Verordening (EU) 2022/1854, namelijk voor de financiering van van maatregelen maatregelen ten ten behoeve behoeve van van de de consumenten consumenten (art. 22quater, 6). Ook een aantal historische overwinstheffingen waren als bestemmingsheffingen bestemmingsheffingen te beschouwen. aan 100 100% % (art. 22ter, 3) dienen te worden gebruikt gebruikt financiering
Schuldenaars Schuldenaars (1) (1) Het gaat in de Belgische wet vooreerst tijdvak tussen 1 1 augustus augustus 2022 transmissienet; (2) een net dat een transmissiefunctie heeft; (3) een (gesloten) distributienet; (4) een gesloten industrieel net; en (5) een tractienet spoor of een directe lijn, door middel van een in Belgi gelegen installatie voor elektriciteitsproductie die gebruik maakt van n van de in artikel 7.1 van Verordening (EU) 2022/1854 genoemde technologie n, met een ge nstalleerd vermogen rechtspersoonlijkheid wat betreft die producenten is niet vereist. vooreerst om iedere natuurlijke of rechtspersoon die in het 2022 en 30 30 juni juni 2023 2023 elektriciteit injecteert in (1) het van minimaal 1 Mw. Enige In een tweede tweede categorie betreft het iedere kernexploitant in de zin van artikel 2, 5 van de wet van 11 april 2003, waarin staat dat het gaat om elke exploitant, houder van een koninklijke exploitatievergunning, van kerncentrales vennootschap. of iedere rechtsopvolgende
Schuldenaars (2) Schuldenaars (2) In een derde 2, 11 van de wet van 11 april 2003, zijnde iedere vennootschap andere dan een kernexploitant die een aandeel heeft of heeft gehad in de industri le productie van elektriciteit door splijting van kernbrandstoffen . derde categorie gaat het om iedere bijdragende vennootschap in de zin van artikel Tenslotte betreft een vierde artikel 4/1 van de wet van 31 januari 2003. vierde categorie iedere eigenaar van een kerncentrale als bedoeld in Hier Hier spreekt spreekt vanwege begripsvorming begripsvormingmet vanwege de met betrekking betrekkingtot de wetgever wetgever niet niet de schuldenaars... ... de wens wens uit uit tot tot bereiken bereiken van van een een eenheid eenheid inzake inzake de de tot schuldenaars
