Overview of Monetary Aggregates in Bosnia and Herzegovina
Image descriptions and explanations about monetary aggregates, money as a payment instrument, cash in circulation, deposit money, M1, M2, M3 categories, and monetary base. Additionally, details on net foreign assets, net reserves, and changes in monetary policy affecting currency board arrangements in Bosnia and Herzegovina are discussed.
Download Presentation
Please find below an Image/Link to download the presentation.
The content on the website is provided AS IS for your information and personal use only. It may not be sold, licensed, or shared on other websites without obtaining consent from the author. Download presentation by click this link. If you encounter any issues during the download, it is possible that the publisher has removed the file from their server.
E N D
Presentation Transcript
Monetarni agregati CBBIH I M1 Novac kao instrument pla anja 1. Gotov novac u opticaju 2. Depozitni novac ( iro, teku i i drugi ra uni u pasivi banaka, sredstva na ra unima lokalne samouprave- ra uni sa kojih se mogu vr iti pla anja bez ograni enja) II M2 1. M1 2. Ostali kratkoro ni i dugoro ni depoziti III M3 1. M2 2. Kratkoro ni i dugoro ni devizni depoziti (bez stare devizne tednje) 2
Novana masa (M2) u BiH Nov ana masa = novac + kvazi novac (M2 = M1+QM) M1 = gotovina izvan banaka + depoziti po vi enju u doma oj valuti QM = oro eni i tedni depoziti u doma oj valuti + depoziti u stranoj valuti QM - novac koji ne igra funkciju prometnog sredstva, ali se u svakom trenutku mo e pretvoriti u prometno sredstvo 3
Novana (monetarna) pasiva Centralne banke BiH U skladu sa Zakonom, ukupan iznos nov ane (monetarne) pasive Centralne banke je uvijek zbir: (A) svih nov anica i kovanog novca koje su u opticaj stavile centrala, glavne jedinice i ostale filijale Centralne banke, i (B) potra nih salda svih ra una koji se dr e u knjigama Centralne banke i njenih organizacionih jedinica od strane rezidentnih vlasnika ra una. 4
Krajem 2022. godine neto strana aktiva iznosila je 451,5 miliona KM, to je za 321,2 miliona KM manje u odnosu na stanje na kraju 2021. godine. Neto devizne rezerve na kraju 2021. godine su iznosile 16,06 milijardi KM i smanjene su za 282,5 miliona KM (1,73%) u odnosu na isti period prethodne godine. Neto strana aktiva predstavlja za titu od okova koji mogu imati negativan uticaj na tr i nu vrijednost finansijskih instrumenata u koje su devizne rezerve investirane. Stopa pokri a valutnog odbora na kraju 2022. godine je manja u odnosu na kraj prethodne godine i iznosila je 102,89% . Pad koeficijenta pokri a je posljedica sna nog uticaja tr i nih kretanja na vrijednost portfolija deviznih rezervi. Krajem etvrtog kvartala primjetna je zna ajna promjena u strukturi deviznih rezervi u korist depozita kod nerezidenata, a to je izme u ostalog uzrokovano promjenama u monetarnoj politici ECB (promjena Depozit Facility Rate). Zbog kamatnih rizika i promjena u fer vrijednosti portfolija, CBBiH je restrukturisala portfolio. Posljedni no investicijska politika CBBiH je na ovaj na in adekvatno pozicionirana s aspekta o uvanja stope pokri a valutnog odbora. 5
Usljed rata u Ukrajini i povlaenja depozita iz banaka, zabilje enog u prvom kvartalu 2022. godine, zna ajno je izmijenjena struktura rezervnog novca u posmatranom periodu. U strukturi rezervnog novca, gotovina izvan monetarnih vlasti, iako manjim intenzitetom, je nastavila trend rasta te je iznos gotovine izvan monetarnih vlasti sa krajem godine ve i za 7,4% u odnosu na isti period pro le godine. Depoziti banaka kod monetarnih vlasti, nakon smanjenja u prvom kvartalu 2022. godine, sa krajem godine bilje e rast te mo emore i da su se upotpunosti vratili na iznos zabilje en u decembru 2021. godine. Trend rasta prenosivih depozita drugih doma ih sektora zaustavljen je u 2022. godni te su ovi depoziti ostvarili negativnu godi nju stopu rasta od 11%. Posljedi no, blagom godi njem rastu rezervnog novca od 3,3% upravo je najvi e doprinio rast gotovine izvan monetarnih vlasti od 7%. Rezervni novac na kraju 2022. godine je iznosio 14,92 milijarde KM. 6
Tokom 2022. godine poveanjenovane mase (M2) u potpunosti je bilo uzrokovano rastom agregata M1, koji uklju uje najlikvidnije komponente nov ane mase, prenosivih depozita te gotovine izvan banaka. Od ukupnog rasta nov ane mase u 2022. godini ak 79% se odnosilo na rast prenosivih depozita u doma oj valuti. Ukupna nov ana masa na kraju godine iznosila je 33,23 milijarde KM, to je pove anje od 5,47% u odnosu na isti period pro le godine. Naime, usljed neizvjesnosti, visoke inflacije i niskih pasivnih kamatnih stopa, stanovni tvo i privreda se esto ne odlu uju na nastavak oro enja, nego radije zadr avaju sredstva kao prenosive depozite kojima mogu raspolagati u svakom trenutku. S druge strane, nedovoljna kreditna aktivnost, izazvana pove anjem kreditnih rizika, ali i smanjenom tra njom za kreditima, nije ni stvarala potrebe banaka za dodatnim dugoro nim izvorima finansiranja. Rast ireg monetarnog agregata, kvazi-novac (QM), za razliku do prethodnih godina bio je negativan i u potpunosti je rezultat smanjenja ostalih depozita kako u doma oj tako i u stranoj valuti. 7
Promjene u kretanju komponenti nov ane mase kao i promjene u rezervnom novcu zabilje ene tokom 2022. godine, odrazile su se i na monetarnu multiplikaciju. S obzirom na zabilje ena kretanja rezervnog novca u odnosu na novac u irem smislu, monetarni multiplikator za M2 je zabilje io oscilacije u toku godine ali i blago pove anje u odnosu na isti period pro le godine. Usljed zna ajnobr eg rasta monetarnog agregata M1 u odnosu na rast primarnog novca, monetarni multiplikator za M1 iskazao je rast u posljednjih godinu dana 8
Ueekratkoronih finansijskih obaveza u ukupnim finansijskim obavezama je i dalje visoko i bilje i rast u odnosu na prethodnu godinu. Rast prenosivih depozita ponovo je (kao i prethodne godine) uticao na pove anje indikatora likvidnosti. Veoma visok procenat kratkro nih prema ukupnim finansijskim obavezama banaka ukazuje na sve nepovoljniju ro nu strukturu izvora koja trenutno ne pogoduje sna nijem rastu dugoro nih kreditnih plasmana. Sna niji rast depozita u odnosu na kreditnu aktivnost rezultirao je time da i u 2022. godini ukupan iznos depozita znatno prema uje ukupan iznos kredita tokom cijelog posmatranog perioda. Koeficijent pokri a likvidnosti (LRC) je u tre em kvartalu 2022. godine na nivou sistema iznosio 210,8% i gotovo sve banke u sistemu bilje e znatno vi e vrijednosti indikatora od minimalno propisane (100%). 9
Komponente monetarnih agregata Zajedni ki fondovi tr i ta novca (MMMFs) Du ni ke hartije od vrijednosti Depoziti u stranoj valuti Gotov novac Depoziti po vi enju tedni depoziti Oro eni depoziti M1 M2 M3 M1, M2, & M3 EMU x M1 M1 x M2 M2 x M3 M3 U. S. x M1 M1 x M2 M2 M2 Canada x M1 M1, M1+ x M2, M2+ M2, M2+ x M2+, M2++ Only M2++ Only M3 Iceland x M1 M1 x M2 M3 x M3 Japan x M1 M1 x M2 M2 x L4 M2, M3 Korea x M1 M1 x M2 M2 x LF M2, LF5 M1, M2, M3, & M4 Mexico x M1 M1 x M2 M2 x M2, M3 New Zealand x M1 M1 x M2 M3 x Norway x M1 M1 x M2 M2 M2 M1, M2 Switzerland x M1 M1 x M2 M3 x Turkey x M1 M1 x M2 x M2Y, M3Y China M M M QM QM QM India x M1 M1 x L1 NM2 or L1 x Philippines MS MS MS M3 M3 x Only M4 Thailand x M1 M1 x M2 M2 x 11 RPs - Odnos izme u trenda cijene dionica u odnosu na tr i ni trend cijena.
Monetarni agregati ECB I M1(U a definicija novca) 1. Gotovina u opticaju 2. Depoziti po vi enju II M2 (Me udefinicija novca) 1. M1 2.Kratkoro ni tedni depoziti (depoziti koji se mogu povu i uz najavu sa rokom do 3 mjeseca) 3. Kratkoro ni oro eni depoziti (depoziti sa rokom dospije a do 2 godine) III M3 ( ira definicija novca) 1. M2 2. Investicione jedinice fondova nov anog tr i ta (MMMFs) 3. REPO aran mani 4. Du ni ke HOV sa rokom dospije a do 2 godine 12
Monetarni agregati FED-a IM1 1. Gotov novac 2. Transakcioni depoziti 2.1. Depoziti po vi enju (kod komercijalnih banaka i u tedionicama) 2.2. Drugi depoziti po vi enju (NOW, ATS, CUSD) 3. Putni ki ekovi II M2 1. M1 2. tedni depoziti i depozitni ra unitr i ta novca 3. Mali oro eni depoziti (manji od 100.000$) 4. Investicione jedinice fondova nov anog tr i ta (retail MMMFs, inicijalna investicija ispod 50.000$) III MMMFs u posjedu institucija IVMZM Money with zero maturity M2- Mali oro eni depoziti+MMMFs u posedu institucija 13
